Voedselveiligheid

In de theegroothandel van De Theefabriek bewaken we de voedselveiligheid door de implementatie van een HACCP plan, onder begeleiding van een Food Safety Consultant van Eurofins en in samenspraak met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

De essentie van een HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) systeem ligt in het vaststellen van potentiële bedreigingen van de voedselveiligheid van de geproduceerde voedingsmiddelen en het benoemen van kritische controlepunten en/of algemene beheersmaatregelen in het productieproces waarmee deze risico’s beheerst kunnen worden.

Voorafgaand aan een HACCP implementatie is een goede toepassing van de basale principes van voedselveiligheid, zoals hygiëne, traceerbaarheid en klimaatbeheersing noodzakelijk.

De HACCP implementatie is gebaseerd op de Codex Alimentarius International Food Standards van de WHO en de FAO.

Voedselveiligheid begint natuurlijk altijd bij de producenten van de verhandelde of verwerkte ingrediënten, veelal in landen buiten Europa: thee, kruiden, specerijen en fruit in ons geval. Indien de producent biologisch gecertificeerd is (door gerenommeerde onafhankelijke certificeringsinstellingen zoals Kiwa, Ceres, Ecocert, A Cert, Control Union e.d.) dan kunnen we er in ieder geval van uit gaan dat er bij de teelt geen chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen en kunstmest zijn gebruikt. Omdat ruim 95% van onze handel uit biologisch gecertificeerde producten bestaat, wordt daarmee het risico op voedselonveilige batches ingrediënten al een heel stuk kleiner!

Vertrouwen is goed, controle is beter … immers, je weet maar nooit wat er bij de teelt en de oogst maar ook tijdens de verwerking (drogen, snijden e.d.), opslag en transport allemaal gebeurd kan zijn.

Zo kan er uitspoeling uit een hoger gelegen, niet biologisch teeltgebied hebben plaatsgevonden, maar ook luchtverontreiniging en andere externe factoren kunnen een rol hebben gespeeld. Er kunnen per ongeluk andere planten mee-geoogst zijn die ongewenste stoffen kunnen bevatten zoals Pyrrolizidine Alkaloïden, maar ook stokjes, steentjes en andere fysieke contaminatie kunnen bij het product gekomen zijn. Tijdens de verwerking kan er aanvullende fysieke contaminatie plaatsvinden: verpakkingsmateriaal. metaaldeeltjes, haren e.d., maar ook chemische contaminatie zoals Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen gerelateerd aan drogen en roken, olie uit machines e.d.. Opslagruimtes en containers kunnen gefumigeerd zijn, resten kunnen in de voeding terechtkomen. Vochtige en/of onhygiënische omstandigheden kunnen microbiologische contaminatie veroorzaken, zoals schimmel en bacteriële infecties.

We laten de controle op de chemische en microbiologische voedselveiligheid van 99% van onze handel graag zoveel mogelijk over aan de Europese importeurs/verwerkers waar wij onze ingrediënten inkopen. Op dit moment (februari 2024) hebben we 12 vaste importeurs waar we zaken mee doen. Daar zijn importeurs bij waar we al ruim 30 jaar ingrediënten vandaan halen en maar één importeur waar we korter dan 5 jaar thee betrekken. Al deze importeurs zijn biologisch gecertificeerd voor de import, handel en/of verwerking van de biologische ingrediënten die we bij hun betrekken, zodat de biologische keten gesloten blijft. Daarnaast zijn er 7 in het bezit van een zeer gerenommeerd voedselveiligheid certificaat: 4 IFS Food en 3 FSSC 22000. Twee importeurs hebben een eenvoudiger certificaat: één ISO 9001 : 2015 en één BRCGS – Global Standard for Food Safety Issue 9: August 2022 Grade: A+. Drie importeurs zijn niet aanvullend gecertificeerd.

Omdat importeurs in eerste instantie verantwoordelijk zijn voor de voedselveiligheid van de op de Europese markt gebrachte producten, worden door hun, op basis van hun eigen risicoanalyse, laboratorium analyses uitgevoerd op relevante parameters, zoals pesticide-residuen, microbiologie en andere potentiële bedreigingen van de voedselveiligheid. De resultaten van die analyses kunnen we opvragen dan wel direct inzien bij het inkopen van nieuwe batches ingrediënten. En dat doen we dan ook regelmatig, om onszelf te vergewissen van de voedselveiligheid van hetgeen we inkopen.

Controle op fysieke contaminatie van de producten doen we zelf. Dit soort verontreiniging, in de vorm van metaaldeeltjes, stukjes plastic, hout, papier, insecten e.d., is natuurlijk bijzonder ongewenst maar vormt veelal geen gevaar voor de volksgezondheid, gegeven het bedoeld gebruik van het product, namelijk het zetten van thee en infusies. Omdat vrijwel alles wat door onze handen gaat wordt ‘gelezen’, door de handmatige, kleinschalige manier van verwerken en verpakken, halen we de meeste problemen er vroegtijdig tussenuit. Daarnaast hebben we een staafmagneet waarmee we producten kunnen testen op metaalvervuiling. Levende fysieke contaminatie, zoals insecten, maden e.d. wordt vrijwel uitgesloten doordat de importeurs onze leveringen hoge druk CO2 behandelen.

Incidenteel importeren we zelf ook wel eens wat conventionele thee en kruiden. Bijvoorbeeld de bijzondere ‘Bloeiende Theeën’ en de Vlindererwt-bloesem uit China. Deze producten worden zonder uitzondering in onze opdracht in de oorsprong geanalyseerd door erkende Europese onderzoeksinstituten zoals SGS of Eurofins. Pas als de analyseresultaten laten zien dat de producten EU-conform voedselveilig zijn halen we ze naar Nederland toe.

Naast de voedselveiligheid van de voedingsmiddelen zelf heb je ook nog de geschiktheid van de verpakkingsmaterialen voor het verpakken van die voeding. Er mogen bijvoorbeeld geen ongewenste chemische stoffen uit het verpakkingsmateriaal in de voeding terechtkomen. Dit wordt onderzocht door bijvoorbeeld migratietesten op de gebruikte materialen uit te voeren. Producten/importeurs van de verpakkingsmaterialen stellen op basis van deze analyses Verklaringen van Conformiteit op, die onderbouwen dat de materialen daadwerkelijk geschikt zijn voor het verpakken van (bepaalde types van) voeding.

We kunnen het niet laten en hebben tot slot nog wat afsluitende opmerkingen.

We begrijpen dat je na het lezen van bovenstaande wellicht geen kopje thee durft te drinken noch een zakje kruiden durft te verkopen. Het is een beetje als naar de notaris gaan of verzekeringen afsluiten. De meest grote drama’s worden overwogen om te voorkomen dat je met lange handen komt te staan als zich een calamiteit voordoet. Voedselveiligheid is belangrijk en kent bedreigingen in vele vormen. Het is goed je hier terdege bewust van te zijn en waar nodig en mogelijk de bedreigingen weg te nemen door bijvoorbeeld een goed en verstandig inkoopbeleid en het inbouwen van controles.

We willen graag benadrukken dat importeurs een groot risico lopen bij het importeren van potentieel onveilige ingrediënten. Indien er bij een steekproef door de NVWA (of één van collega-instanties) bij binnenkomst in Europa een partij ingrediënten als niet-conform de EU-wetgeving wordt beoordeeld, dan is de importeur flink de klos. De partij kan dan niet meer in de handel worden gebracht en terugsturen is vaak niet mogelijk of zeer kostbaar. In die zin is er een grote zelfreinigende werking. En bij die steekproeven kun je ook niet een ‘gokje nemen’, omdat er bijvoorbeeld maar 1 op de 100 containers worden uitgepikt. We hebben een importeur waar bijvoorbeeld 100% van de theecontainers uit China door de NVWA worden getest (op kosten van de importeur). Als importeur wil je zo goed als zeker weten dat de ingrediënten aan de Europese voedselveiligheidseisen voldoen, voordat je het daadwerkelijk importeert. Importeurs die er een rommeltje van maken, die redden het gewoon niet.

Als laatste nog een observatie. We merken in Nederland dat de NVWA steeds dichter naar de consument toe, bij de detailhandel, de vraag om onderbouwing van de voedselveiligheid van de verkochte producten neer lijkt te leggen, tenminste in de theewereld waarin wij actief zijn. Dat leidt er in de praktijk toe dat de leveranciers van de detailhandel, de groothandelaren (waaronder wij), worden overspoeld met vragen om analyseresultaten, product specificaties, certificaten en onderbouwing van het voedselveiligheidsbeleid. Nou weten we niet zo goed hoe dat in andere sectoren gaat, maar we kunnen ons haast niet voorstellen dat de groente- en fruitwinkelier bij de groothandel of op de veiling om product specificaties en analyseresultaten moet vragen. Of de slager, bakker, delicatessenzaak en notenwinkel bij hun directe leveranciers. Wellicht is het beter om in de thee, kruiden en specerijenwereld een soort white-list van importeurs en groothandelaren te maken, daar de controle-activiteiten op te concentreren en de detailhandel die bij deze white-list inkoopt vrij te stellen van het navragen op voedselveiligheid. Dan kunnen de schaars beschikbare inspecteurs efficiënter worden ingezet en kunnen de retailers zich concentreren op datgene waar ze goed in zijn en plezier aan beleven: het verkopen van mooie, natuurlijke theeën, kruiden en specerijen aan enthousiaste consumenten!